Teško ubistvo – Zakonska definicija, obeležja krivičnog dela i sankcija

Prema Zakonu o teškom ubistvu, zatvorom najmanje deset godina ili zatvorom od od trideset do četrdeset godina kazniće se:

1. ko drugog liši života na svirep ili podmukao način;
2. ko drugog liši života pri bezobzirnom nasilničkom ponašanju;
3. ko drugog liši života i pri tom sa umišljajem dovede u opasnost život još nekog lica;
4. ko drugog liši života pri izvršenju krivičnog dela razbojništva ili razbojničke krađe;
5. ko drugog liši života iz koristoljublja, radi izvršenja ili prikrivanja drugog krivičnog dela, iz bezobzirne osvete ili iz drugih niskih pobuda;
6. ko liši života službeno ili vojno lice pri vršenju službene dužnosti;
7. ko liši života sudiju, javnog tužioca, zamenika javnog tužioca ili policijskog službenika u vezi sa vršenjem službene dužnosti;
8. ko liši života lice koje obavlja poslove od javnog značaja u vezi sa poslovima koje to lice obavlja;
9. ko liši života dete ili bremenitu ženu;
10. ko liši života člana svoje porodice kojeg je prethodno zlostavljao;
11. ko sa umišljajem liši života više lica, a ne radi se o ubistvu na mah, ubistvu deteta pri porođaju ili lišenju života iz samilosti.

Da bi postojao neki od oblika krivičnog dela teško ubistvo, potrebno je da pored elemenata koji ulaze u osnovni oblik krivičnog dela, kao dopunski element bude ostvarena neka od propisanih kvalifikatornih okolnosti koje se vezuju za način izvršenja, motiv, ili za pasivni subjekt.

Ubistvo koje je izvršeno na svirep ili podmukao način predstavlja teško ubistvo. Pod svirepošću se podrazumeva nanošenje žrtvi nepotrebnih patnji koje mogu biti kako fizičke tako i psihičke.

Potrebno je da kod učinioca postoji svest o tome da on hoće da muči žrtvu, ili čak da uživa u tome. Podmukao način karakteriše posebno prikriveni, odnosno potajni način preduzimanja radnje, kao i to da je kod učinioca posebno izražena lukavost, prevarno postupanje, kao i zloupotreba poverenja žrtve ili njene bezazlenosti.

Teško ubistvo pri bezobzirnom nasilničkom ponašanju postojaće ako je ubistvu prethodilo nasilje koje objektivno prevazilazi uobičajenu meru nasilja koje se javlja prilikom izvršenja ubistva.

Bezobzirnost se ogleda u ravnodušnosti učinioca prema tuđim dobrima, što delo vrši iz obesti, iz rušilačkih nagona i što za vršenje ubistva žrtva ne daje nikakav povod.

Ubistvo pri čijem se izvršenju sa umišljajem dovede u opasnost život još nekog lica predstavlja teško ubistvo.

Potrebno je da kod izvršioca postoji umišljaj kako u odnosu na krivično delo ubistva, tako i u odnosu na dovođenje u konkretnu opasnost života još nekog lica. Umišljaj učinioca mora biti upravljen na to da dovede u opasnost život još nekog lica, a ne da ga liši života.

Teško ubistvo postojaće ako je ubistvo učinjeno pri izvršenju krivičnog dela razbojništva ili razbojničke krađe. To što se ubistvo čini pri vršenju krivičnog dela razbojništva ili razbojničke krađe predstavlja kvalifikatornu okolnost.

Kako kvalifikatorne okolnosti za postojanje teškog ubistva predviđene su i određene pobude učinioca i to: koristoljublje, izvršenje ili prikrivanja drugog krivičnog dela, bezobzirna osveta, druge niske pobude.

Koristoljublje postoji onda kada učinilac delo vrši radi pribavljanja određene materijalne koristi.

Ubistvo radi izvršenja ili prikrivanja drugog kriivičnog dela postoji u slučaju kada se ubistvo vrši li zato da se prikrije već učinjeno krivično delo (na primer, ubistvo svedoka), ili pak da se omogući vršenje nekog krivičnog dela (pri čemu to delo ne mora biti izvršeno).

Bezobzirna osveta postojaće ako je očigledna nesrazmera između nanetog zla i onog koje se vrši kroz osvetu. Da bi se neka pobuda mogla smatrati niskom potrebno je da je njeno negativno moralnog vrednovanja visoko.

Teško ubistvo postojaće i ako je izvršeno ubistvo službenog ili vojnog lica pri vršenju službene dužnosti, ako je izvršeno ubistvo sudije, javnog tužioca, zamenika javnog tužioca ili policijskog službenika u vezi sa vršenjem službene dužnosti, i ako je izvršeno ubistvolica koje obavlja poslove od javnog značaja u vezi sa poslovima koje to lice obavlja.

Da bi ubistvo deteta i bremenite žene predstavljalo teško ubistvo potrebno je da postoji umišljaj učinioca u pogledu ove kvalifikatorne okolnosti, u suprotnom postojaće obično ubistvo.

Ubistvo člana porodice koje je učinilac prethodno zlostavljao predstavlja teško ubistvo. Da bi postojao ovaj oblik teškog ubistva potrebno je da je član porodice kontinuirano zlostavljan.

Teško ubistvo predstavlja i umišljajno lišavanje života više lica, pod uslovom da se ne radi o ubistvu na mah, ubistvu deteta pri porođaju ili lišenju života iz samilosti.

Advokat Zoran J. Minić

lawofficeminic@gmail.com